NASA SEED Göreviyle “Sporadic-E” Katmanlarının Sırrını Çözüyor

NASA’nın SEED projesi, Kwajalein Atolü’nden fırlatılacak roketlerle iletişimde kesintiye neden olan Sporadic-E iyonosferik katmanlarını araştırarak radyo dalgaları ve GPS sinyallerinin güvenilirliğini artırmayı amaçlıyor.

NASA SEED Göreviyle “Sporadic-E” Katmanlarının Sırrını Çözüyor

ANKARA – Dünya’nın etrafını saran ve genellikle fark edilmeyen iyonosferik katmanlar, modern iletişim sistemleri için zaman zaman ciddi bir tehdit oluşturuyor. Bu gizemli katmanlardan biri olan “Sporadic-E” (SE), NASA’nın yeni bilimsel görevinin merkezinde yer alıyor.

SEED (Sporadic-E ElectroDynamics) adı verilen bu proje, iletişim kesintilerine neden olan Sporadic-E yapılarının dinamiklerini detaylı biçimde ortaya çıkarmayı hedefliyor. Görev kapsamında NASA, özel sensörlerle donatılmış araştırma roketlerini Pasifik Okyanusu’ndaki Kwajalein Atolü’nden fırlatacak.

🌐 Sporadic-E nedir?
Sporadic-E, iyonosferin 90–120 kilometre arasında yer alan alt katmanlarında ortaya çıkan, yüksek yoğunluklu iyon bulutları şeklinde tanımlanıyor. Bu yapılar, radyo dalgalarını aniden yansıtabilir ya da bozabilir; böylece hava trafik kontrol sistemlerinden askeri radar sistemlerine, GPS navigasyondan deniz haberleşmesine kadar çok sayıda alanı doğrudan etkileyebilir.

Radar ekranlarında görülen hayalet hedefler, sinyallerin saptırılması ve frekans kaymaları gibi durumlar, bu katmanın düzensiz yapısından kaynaklanıyor.

🚀 NASA'nın hedefi: Anlık veri ile kesintileri öngörmek
SEED göreviyle NASA, Sporadic-E’nin oluşum, hareket ve dağılma sürecini anlık verilerle izlemeyi planlıyor. Kwajalein Atolü’nün ekvatora yakın konumu, bu tür iyonosferik anomalilerin sık görüldüğü bölgelerden biri olması nedeniyle özel olarak seçildi.

NASA mühendisi Dr. Laura Chen, “Sporadic-E artık iletişim mühendisleri için rastgele bir sürpriz olmaktan çıkacak. SEED sayesinde sinyallerin nasıl, ne zaman ve nerede sapacağını önceden tahmin edebileceğiz,” açıklamasını yaptı.

📊 Görev nasıl işleyecek?
2025 yılının ikinci yarısında başlaması planlanan fırlatmalarda, roketler Sporadic-E bulutlarının içinden geçerken;

sıcaklık,

yoğunluk,

elektrik yükü
gibi parametreleri yüksek çözünürlükte ölçümleyecek.

Toplanan veriler, hem radyo mühendisliği hem de uzay atmosferi bilimleri için yeni kapılar aralayacak.

🔧 Küresel iletişim sistemleri daha dirençli olacak
NASA’ya göre SEED görevi sayesinde, gelecekteki GPS sapmaları, radyo iletişim kesintileri ve askeri navigasyon hataları daha erken tespit edilebilecek. Bu durum, hem hava taşımacılığında hem de denizcilik, savunma ve afet yönetimi gibi kritik alanlarda iletişim güvenilirliğini artıracak.

📚 Kaynak:
NASA Resmi SEED Proje Tanıtımı, nasa.gov

“Sporadic-E Layers and Radio Interference”, Journal of Atmospheric and Solar-Terrestrial Physics, 2024

Paylaş

Tepkiniz Nedir?

Beğen Beğen 0
Beğenmedim Beğenmedim 0
Aşk Aşk 0
Komik Komik 0
Kızgın Kızgın 0
Üzgün Üzgün 0
Vay Vay 0