ABD, Çin'in Nadir Toprak Tekeline Karşı Tarihi Adım Attı!

ABD, Çin’in nadir toprak elementleri üzerindeki küresel hakimiyetine karşı daha agresif bir strateji benimseyerek, Washington destekli ayrı bir fiyatlandırma sistemi ile tedarik zincirinde önemli bir dönüşüm başlatıyor. ABD Savunma Bakanlığı (DoD), ülkenin tek yerli nadir toprak üreticisi MP Materials ile dikkat çeken bir anlaşmaya imza attı.

Fiyat Garantisi ve Paylaşım Modeli 

Anlaşmaya göre Pentagon, MP Materials’a nadir toprak mıknatıslarının üretiminde kullanılan neodimyum ve praseodimyum (NdPr) elementleri için kilogram başına 110 dolar taban fiyat garantisi sunacak. Bu rakam, Çin’in belirlediği mevcut piyasa fiyatı olan yaklaşık 63 doların neredeyse iki katı. Fiyat 110 doların üzerine çıkarsa, MP Materials elde ettiği ek kazancın %30’unu Savunma Bakanlığı ile paylaşacak.

 Stratejik Önemi

Neodimyum ve praseodimyum gibi stratejik metaller, askeri teknolojilerden (dronlar, savaş uçakları) elektrikli araç motorlarına ve rüzgar türbinlerine kadar pek çok alanda kritik rol oynuyor. Uzun süredir Çin’in fiyat baskısı nedeniyle Batı’da rekabetçi bir pazar gelişememişti. Çin hâlihazırda küresel nadir toprak arzının %90’ını kontrol ediyor.

Yerli Üretim Hamlesi

ABD merkezli MP Materials şu anda nadir toprak elementlerini çıkartıp işliyor. Şirket, 2025 yılı sonuna kadar Teksas’taki tesisinde mıknatıs üretimine başlamayı planlıyor. İlk etapta yıllık 1.000 metrik ton üretim hedeflenirken, bu kapasitenin zamanla 10.000 tona çıkarılması öngörülüyor. Bu miktar, ABD’nin 2024 yılındaki toplam mıknatıs tüketimine eşit.

Pentagon Hissedar Oldu

Savunma Bakanlığı ayrıca MP Materials’ın %15’lik hissesini satın alarak şirketin en büyük hissedarı konumuna geldi. Anlaşma kapsamında ABD’de ikinci bir mıknatıs üretim tesisinin daha kurulması planlanıyor.

Uzman Yorumu

Adamas Intelligence Genel Müdürü Ryan Castilloux, bu anlaşmanın sektörde fiyatları yukarı çekecek yeni bir ağırlık merkezi oluşturduğunu belirtti. Bu gelişmenin, Solvay gibi diğer Batılı üreticilere de olumlu etkiler sağlaması bekleniyor.

Maliyet Endişesi ve Uzun Vadeli Hedefler

Öte yandan daha yüksek fiyatlar, otomobil üreticileri ve tüketiciler açısından maliyet baskısı oluşturabilir. Ancak ABD, uzun vadede bu yatırımlarla tedarik çeşitliliği ve bağımsızlığı sağlamayı amaçlıyor.

Sürdürülebilir Fiyat Dengesi ve Yatırım Potansiyeli

Project Blue danışmanlarından David Merriman, fiyatların kilogram başına 75–105 dolar aralığında seyretmesinin sürdürülebilir bir tedarik yapısı için gerekli olduğunu vurguladı. ABD’nin bu seviyeyi aşan fiyat garantisi, Batılı üreticiler açısından yatırım çekme potansiyelini artırıyor.