Labubu Figürü: Postmodern demonolojinin estetik ambalajla pazarlanan formu

Labubu Figürü: Postmodern demonolojinin estetik ambalajla pazarlanan formu

Son dönemde çocuk ve genç yetişkin tüketiciler arasında yaygınlık kazanan Labubu figürü, demonik arketiplerin güncel kültürdeki estetikleşmiş temsili olarak dikkat çekmektedir.

Mezopotamya mitolojisindeki Pazuzu figürü ile görsel ve simgesel benzerlikleri temel alınarak, Labubu’nun kültürel hafızada yer etmiş demonik kodları yeniden üretme biçimi analiz edilmiştir. Bu bağlamda Labubu, tarihsel korku figürlerinin modern estetikle paketlenerek hem normalleştirildiği hem de metalaştırıldığı postmodern bir ara yüz halini almaktadır. Figür, bilinçdışı korkularla kurulan mesafeyi azaltarak, bu korkuların sevimlilik ve estetik örtüyle maskelenmiş bir biçimde tüketime sunulmasına hizmet etmektedir.

Bu figürün görsel zarafeti altında gizlenen tekinsiz estetik; kültürel, psikolojik ve dini düzlemlerde çok katmanlı bir eleştiriye tabi tutulmaktadır.

Modern kültür, arketipsel kötülüğü nadiren doğrudan temsil eder. Bunun yerine kötülük, biçim değiştirerek estetikleştirilmiş, sıradanlaştırılmış ya da oyuncaklaştırılmış simgeler üzerinden dolaylı olarak dolaşıma girer.

Labubu figürü de bu bağlamda incelenmesi gereken güncel bir kültürel fenomendir.

Carl Gustav Jung’un kolektif bilinçdışı kuramı çerçevesinde değerlendirildiğinde, demonik figürler bireyin içsel gölgeleriyle karşılaşmasının birer simgesidir. Jung’a göre mitolojik figürler, aslında insanın kendi bilinçdışı korkuları ve bastırılmış dürtüleriyle sembolik yüzleşmeleridir.

Labubu figürü, grotesk gülümsemesi ve yabancılaşmış anatomisiyle “gölge arketipini” çağrıştırır.

Özellikle çocuklar ve ergenler gibi psikolojik yapısı henüz gelişme aşamasında olan bireylerde bu tür figürlerin, bilinçdışı düzeyde anksiyete, kabus içerikleri ve karabasan algılarına neden olabileceği düşünülmektedir.

Labubu’nun tasarımındaki sivri dişler, aşırı büyük gözler ve hayvansı-insansı morfoloji, Mezopotamya demonolojisinin en bilinen figürlerinden Pazuzu’nun görsel kodlarını hatırlatır.

Pazuzu figürü tarihsel olarak yalnızca kötülüğü temsil etmez; aynı zamanda kötülüğe karşı bir büyüsel koruma işlevi de taşır. Ancak bu işlevin ardında kötülüğün bilinci, ciddiyeti ve sınırları vardır.

Labubu ise bu demonik kodları soyutlayarak, tılsımsı anlamından koparır, onları estetikleştirir ve piyasalar.

Kötücül olanın artık tanınmaz hale geldiği bu süreç, kötülüğün en tehlikeli biçimine işaret eder: Maskelenmiş, estetize edilmiş, sıradanlaştırılmış kötülük.

Bu süreç, Baudrillard’ın “simülakr” kavramıyla da açıklanabilir: Labubu, artık demonik olanın kendisi değil; onun sahte bir temsili, bir hipergerçeklik nesnesidir.

Bu sahte temsil, kötülüğün kendisinden daha tehlikelidir çünkü eleştirel bilinci devre dışı bırakır ve kötücül anlamı görünmez kılar.

Freud’un “tekinsizlik (unheimlich)” kavramı burada devreye girer: Tanıdık görünen ama aslında derin bir yabancılığı içinde barındıran figürler, ruhsal çözülmelere yol açabilir.

Dahası, bu figürlerin “normalleştirilmesi”, kolektif ahlaki sistemlerin aşınmasına hizmet eder. Korkunun oyunlaştırılması, etik sınırların silinmesine yol açar.

Demonik olanla kurulan bu ambivalan ilişki, çocukluk çağında metafizik sezginin bozulmasına, dini ve ahlaki ayrımların flu hale gelmesine neden olabilir.

Sevimli kılıklı demonik arketiplerin kültürel sahnede giderek artması, ruhsal anlamın parçalanması ve etik sezgilerin silinmesiyle doğrudan ilişkilidir.

Bu figürler aracılığıyla çocuklara ve gençlere verilen mesaj şudur:
“Korkulacak bir şey yok, çünkü korku artık peluş bir dost.”

Oysa tarih boyunca kültürler, korkunun kaynağını ciddiyetle ele almış, demonik olanla başa çıkma yolları geliştirmiştir.
Labubu ise bu tarihsel ve ruhsal ciddiyetin parodisini yapar.

Sonuç olarak;

Estetikle maskelenmiş kötülük, doğrudan kötülükten daha sinsi ve daha etkili olabilir.

Labubu örneği, postmodern demonolojinin estetik ambalajla pazarlanan ve bilinçdışı düzeyde içselleştirilen bir formudur.

Dolayısıyla bu tür figürlere yönelik eleştirel bilinç geliştirmek, sadece kültürel değil; aynı zamanda ruhsal bir sorumluluktur.

Kaynakça
   •   Freud, Sigmund. The Uncanny (Das Unheimliche). Trans. David McLintock. Penguin Books, 2003.
   •   Baudrillard, Jean. Simulacra and Simulation. University of Michigan Press, 1994.
   •   Jung, C.G. The Archetypes and the Collective Unconscious. Princeton University Press, 1981.

Yazar: Hazal Yağmur KESKİN
Genel İçerik Editörü: Selma Sultan AKMELEK
Genel Yayın Yönetmeni: İsmet Serhat KAHYA

Bu yazının tüm hakları saklıdır. Yazının tamamı veya herhangi bir bölümü, yazarın yazılı izni olmadan kopyalanamaz, çoğaltılamaz, yayımlanamaz, dağıtılamaz veya herhangi bir dijital/iletişim ortamında paylaşılmaz.